W Polsce, od połowy lat 90. XX w., wiele przedszkoli jest zainteresowanych tworzeniem przedszkola promującego zdrowie (PPZ). Promocja zdrowia jest nową, rozwijaną na świecie od lat 80. XX w., strategią działań dla umocnienia zdrowia ludzi – jednostek i społeczności. promocję zdrowia zdefiniowano jako proces umożliwiający ludziom zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem i jego poprawę. Najbliższe tej definicji jest znane hasło: Nasze zdrowie w naszych rękach. Oznacza ono, że ludzie – jednostki i społeczności – mogą i powinni podejmować działania w zakresie zapobiegania chorobom oraz poprawy i wzmacniania swojego zdrowia.

            W promocji zdrowia wykorzystuje się specyficzne podejścia. Szczególnie istotnymi wśród nich są:

• Podejście siedliskowe – zakłada ono, że zdrowie jest tworzone i doświadczane przez ludzi w siedliskach ich codziennego życia
• Podejście „od ludzi do problemu” – zakłada ono, że ludzie (społeczność) w danym siedlisku sami identyfikują własne problemy zdrowotne po to, aby je rozwiązać (usunąć, zredukować). • Tworzenie sieci siedlisk/organizacji realizujących projekty/programy promocji zdrowia w celu wymiany informacji i doświadczeń, współpracy bez rywalizacji oraz podejmowania wspólnych działań.
• Długotrwałość działań i systemowe podejście do planowania i dokonywanie ewaluacji jako warunek skuteczności podejmowanych działań.

            Przedszkole jest siedliskiem, w którym żyje i realizuje swoje różne zadania (rozwojowe, zawodowe, rodzicielskie, opiekuńcze) społeczność przedszkola. Społeczność tę tworzą wszyscy pracownicy przedszkola, dzieci i ich rodzice. W przedszkolu – środowisku opieki, edukacji i pracy – istnieje wiele czynników, które mogą oddziaływać pozytywnie lub negatywnie na zdrowie i samopoczucie wszystkich członków jego społeczności.

            W przedszkolu promującym zdrowie należy wzmacniać typowe dla tego typu placówki, korzystne dla zdrowia i dobrego samopoczucia pracowników i dzieci, warunki środowiska fizycznego i społecznego oraz identyfikować i eliminować pojawiające się nieprawidłowości.

            U dzieci w wieku przedszkolnym kształtuje się wiele podstawowych zachowań oraz umiejętności związanych ze zdrowiem i dbałością o nie.  W przedszkolu promującym zdrowie ważne jest przygotowywanie dzieci do podejmowania świadomych działań dla ich własnego zdrowia i zdrowia innych osób. W tym celu należy:

• przekazywać dzieciom spójne i zrozumiałe dla nich informacje dotyczące zdrowia i zachowań z nim związanych,
• pytać dzieci o zdanie i opinie w sprawach, które ich bezpośrednio dotyczą, i brać je pod uwagę,
• powierzać dzieciom niektóre proste zadania,
• zachęcać dzieci do generowania pomysłów,
• zachęcać dzieci do współpracy z rówieśnikami i dorosłymi oraz tworzyć warunki do tej współpracy

            W przedszkolu promującym zdrowie kluczowym zadaniem jest inwestycja w zdrowie jego pracowników i ich kompetencje w zakresie prowadzenia edukacji zdrowotnej dzieci. Należy pomóc nauczycielom i pozostałym pracownikom w:

• uświadomieniu sobie wartości zdrowia dla jednostki,
• identyfikacji czynników wpływających na ich zdrowie, w tym zwłaszcza czynników związanych ze stylem życia,
• rozwijaniu kompetencji w zakresie dbałości o zdrowie własne i innych,
• podejmowaniu korzystnych dla zdrowia zmian w swoim stylu życia,
• zrozumieniu koncepcji promocji zdrowia i PPZ,
• doskonaleniu umiejętności prowadzenia edukacji zdrowotnej dzieci.

            Rodzice dzieci są pierwszymi i najważniejszymi edukatorami do zdrowia swoich dzieci. Partnerami przedszkola mogą być także babcie i dziadkowie jego wychowanków. Z punktu widzenia wychowania, także zdrowotnego, bardzo ważne wydaje się tworzenie przez osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem wspólnego frontu, czyli zgodności co do metod wychowania, oczekiwań względem dziecka i siebie nawzajem, także w odniesieniu do zdrowia (np. kwestie związane z utrzymaniem higieny, żywieniem, aktywnością fizyczną). Przedszkole promujące zdrowie ma niepowtarzalną szansę edukowania rodziców w zakresie dbałości o zdrowie własne i zdrowie ich dzieci.

            Przedszkole promujące zdrowie tworzy warunki i podejmuje działania, które sprzyjają:

• zdrowiu i dobremu samopoczuciu społeczności przedszkola (dzieci, pracowników i rodziców dzieci),
• podejmowaniu przez członków społeczności przedszkola aktualnie i w przyszłości działań na rzecz zdrowia własnego i innych ludzi oraz tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu.

            Przedszkole promujące zdrowie realizuje zadania określone w obowiązujących aktach prawnych i w podstawie programowej wychowania przedszkolnego, a ponadto spełnia warunki określone w czterech standardach PPZ.  Standardy przedszkola promującego zdrowie:

1. Koncepcja pracy przedszkola, jego organizacja i struktura sprzyjają realizacji długofalowych, zaplanowanych działań dla wzmacniania zdrowia dzieci, pracowników i rodziców dzieci.
2. Klimat społeczny przedszkola sprzyja dobremu samopoczuciu i zdrowiu dzieci, pracowników i rodziców dzieci.
3. Przedszkole prowadzi edukację zdrowotną dzieci i stwarza im warunki do praktykowania w codziennym życiu zachowań prozdrowotnych.
4. Przedszkole podejmuje działania w celu zwiększenia kompetencji pracowników i rodziców dzieci w zakresie dbałości o zdrowie oraz do prowadzenia edukacji zdrowotnej dzieci.

.

Opracowała: Daria Puhacz-Mazurek